Przestrzeń do nauki i biophilic design – nowe myślenie o potrzebach edukacyjnych w projekcie Rotundy poznańskiej Filii Uniwersytetu SWPS

Architektura wpływa na ogólne samopoczucie użytkowników przestrzeni. Ma także swój udział w poprawie zdrowia, zdolności uczenia się i jakości pracy. By dobrze zaprojektować wnętrze dla coraz bardziej zróżnicowanych wymagań człowieka XXI wieku, przed architektami stoi nie lada wyzwanie. Uniwersytet SWPS odpowiedział na oczekiwania studentów i uwzględniając ich potrzeby, wraz ze specjalistami marki HOOF, w kampusie w Poznaniu, udało się stworzyć unikatową przestrzeń do nauki i relaksu.

W ciągu ostatniej dekady tempo i jakość życia zmieniły się diametralnie. Panująca obecnie tak zwana kultura nanosekundy sprawiła, że wszystko ma być dostępne natychmiast. To podejście wpływa na wszystkie sfery życia współczesnego człowieka. Dodatkowo pandemia COVID-19 unaoczniła zmianę potrzeb i możliwości nie tylko w podejściu do pracy, lecz także nauki. Przed architektami stają zatem nowe wyzwania – zarówno zaprojektowanie pięknej i komfortowej przestrzeni, jak i – a może przede wszystkim – takiej, która sprosta oczekiwaniom młodego pokolenia. Te zaś różnią się znacznie od tego, co do tej pory było znane.

Edukacja w szerszym kontekście

W wielu korporacjach projektowanie wnętrz biurowych pod oczekiwania i potrzeby pracowników jest standardem. Przestrzeń ma sprzyjać efektywności, koncentracji, jest tak zaplanowana, by praca przynosiła nie tylko efekt, lecz także sprzyjała dobrostanowi pracowników. Zmienia się podejście do projektowania przestrzeni biurowej, ale też model pracy. Podobnie jest zresztą z nauczaniem. Pozornie prozaiczne elementy, takie jak zapewnienie maksymalnego dostępu światła naturalnego, widok na zieleń i elementy naturalne we wnętrzach czy komfort akustyczny, mogą poprawić jakość nauki, wpłynąć na jej efektywność i zwiększyć kreatywność. W tym obszarze niestety w systemie edukacji wciąż pomija się rzeczywiste potrzeby użytkowników. 

W świecie ciągłych zmian, innowacji i szybkiego tempa również wyzwania stojące przed edukacją stają się wielowymiarowe. Rośnie zatem konieczność szerokiego spojrzenia na zachodzące zmiany – niezbędne jest zrozumienie ich wzajemnych zależności i wpływów. Z badań zamieszczonych w raporcie „Przyszłość edukacji. Scenariusze 2046” (opracowanym dla Infuture Institute Natalii Hatalskiej) wynika, że uniwersytety prawdopodobnie niewiele się zmienią. Choć kampus uniwersytecki w 2046 roku na pewno będzie bardziej estetyczny i nowoczesny, to założenia pozostaną takie same, gdyż uniwersytet przedstawia pewien ideał tego, jak człowiek powinien spędzić swoje najlepsze lata. Dlaczego więc nie sprawić, by była to jak najbardziej przyjazna przestrzeń? Ponadto dobrze zaprojektowane zaplecze edukacyjne zwiększa wydajność procesu uczenia się o 20-25%. 

Obecnie diametralnie zmienił się również model funkcjonowania ludzi w przestrzeni – jesteśmy dużo szybsi niż kiedyś i nie potrzebujemy stanowiska pracy z wygodnymi fotelami  biurowymi. Młodzi ludzie postrzegają przestrzeń (w tym publiczną) na zupełnie innym poziomie niż wcześniejsze pokolenia. Mają jasno sprecyzowane oczekiwania odnośnie do tego, jak powinna być zaprojektowana, by optymalnie z niej korzystać. Nie określają przy tym tego, co konkretnie ma się w niej znaleźć, ale bardziej intuicyjnie czują, co jest im potrzebne. – Młode pokolenie jest pokoleniem indywidualistów, które jest mocno zorientowane na swoje potrzeby, dlatego w kwestii podejścia do przestrzeni stawiają na wszystko to, co jest dla nich wygodne, bezpieczne i łatwo dostępne. Potrzebują przestrzeni mobilnej, bardzo łatwej w przearanżowaniu, ważny jest sam aspekt ergonomii. Młode pokolenie jest bardzo szybkie w komunikacji ze sobą. Jeśli mają coś do załatwienia na poziomie biurowym, to nie potrzebują zdefiniowanego miejsca pracy, czyli swojego biurka. Mogą pracować dosłownie wszędzie – włączą komputer i już są w pracy. Potrzebują odpocząć? Usiądą na chwilę, tam gdzie jest taka możliwość. Dlatego dobrze zaprojektowana przestrzeń musi uwzględniać ten aspekt – tłumaczy Katarzyna Salamonik-Zakrzewska, projektant i twórca projektu dla Uniwersytetu SWPS. 

‍
Firma dużą wagę przykłada do troski i odpowiedzialności za środowisko naturalne. Pracuje z różnymi materiałami i poszukuje alternatywy dla standardowych tworzyw sztucznych.
- Produkty Magis zachwycają wyjątkowym designem, zabawą formą, zaskakującymi połączeniami materiałów. Zmieniają charakter wnętrz i przykuwają uwagę. Wyjątkowy design idzie w parze z wysoką jakością wykonania i dbałością o detale. Bardzo się cieszymy, że od teraz produkty Magis możemy zaoferować naszym klientom i partnerom – Piotr Maj, Product Manager HOOF.

Rotunda wielofunkcyjna

Biorąc pod uwagę panujące trendy i badania, władze poznańskiego kampusu Uniwersytetu SWPS postanowiły zaaranżować na nowo Rotundę – otwartą przestrzeń, która służyła do tej pory studentom, słuchaczom i pracownikom uczelni jako poczekalnia, miejsce spotkań, pracy i odpoczynku. – Postanowiliśmy podejść do tego wyzwania w sposób nowatorski, korzystając przy tej okazji także z wiedzy i kreatywności naszych studentów ze School of Form – wyjaśnia Aleksandra Gutkowska-Maciejuk, dyrektor operacyjna Uniwersytetu SWPS w Poznaniu. – Od początku najważniejsze w projekcie było dla nas założenie, że nowa Rotunda ma budzić pozytywne emocje i oddawać wartości, którymi się na co dzień kierujemy. Chcieliśmy, aby nie kojarzyła się z typową przestrzenią biurową czy strefą studencką, ale stała się miejscem łączącym szereg różnych funkcji. Miejscem, do którego chce się z przyjemnością wracać i ciągle na nowo go odkrywać – dodaje.

Innowacyjność projektu zrealizowanego przez uczelnię polegała na agilowym podejściu do projektowania, m.in. poprzez włączenie do tego procesu od samego początku jej głównych użytkowników – studentów i pracowników poznańskiego kampusu. Na cyfrowych jamboardach każda osoba mogła wyrazić swoje odczucia, potrzeby i oczekiwania co do nowej przestrzeni, a także umieścić swoje inspiracje – zdjęcia podobnych miejsc z różnych zakątków świata. Tak przygotowany materiał został przekazany studentkom School of Form z Wydziału Projektowania Uniwersytetu SWPS.

Zadania projektowe realizowane w trakcie studiów i oparte o pracę z rzeczywistą przestrzenią i jej użytkownikami są dla naszych studentów Wydziału Projektowania ciekawym wyzwaniem i formą spotkania się z realną sytuacją, z którą mierzy się projektant w swoim codziennym życiu zawodowym. Dla studentek II roku specjalności Domestic Design, które brały udział w tym projekcie, była to niezwykła szansa, żeby zaproponować rozwiązania projektowe dedykowane przestrzeni kampusu uniwersyteckiego, czyli miejsca, które same na co dzień używają. To zadanie pozwoliło im poznać cały proces projektowy i zmierzyć się z tak kompleksowym problemem projektowym już na początku ich ścieżki edukacyjnej. Studentki pracując w grupach, stworzyły dla przestrzeni Rotundy szereg ciekawych i nieoczywistych rozwiązań projektowych. Z perspektywy wykładowcy najbardziej cieszyły nas rozwiązania projektowe, które były nie tylko funkcjonalne i mądre, ale także pozwoliły studentkom wypracować ich własny styl i stworzyć rozwiązania nieoczywiste i ponadczasowe, a więc takie, które nie są kolejnym wariantem powszechnie stosowanych i aktualnie modnych rozwiązań estetyczno-funkcjonalnych, tylko są rezultatem kreatywnej, wnikliwej i starannej pracy projektowej opartej o analizę oraz pokazującej potencjał wyobraźni autorek – wyjaśnia mgr inż. arch. Jolanta Starzak Koordynator Kierunku Wzornictwo w School of Form. 

Po kilku miesiącach pracy powstałe w tym procesie założenia i inspiracje przekazano firmie Hoof. Ostateczną koncepcję wykonawczą tej przestrzeni stworzyły trzy profesjonalistki: Katarzyna Salamonik-Zakrzewska, Aleksandra Szutarska i Monika Majchrzycka. 

W zadaniu projektowym, które otrzymaliśmy, istotne było przełożenie idei oraz oczekiwań studentów i pracowników uczelni na realia budżetowe, wykonawcze i terminowe. Jesteśmy firmą, która w swoim portfolio posiada zdecydowanie większą część produktów, z których dziś korzystają pracownicy nowoczesnych przestrzeni biurowych. Dzięki temu mogliśmy tak zaaranżować przestrzeń, aby pogodzić funkcje z estetyką i wartościami uczelni – mówi Aleksandra Szutarska. 

Punktem wyjścia w procesie projektowym było wyeksponowanie rzeźby i zaproszenie do wnętrz uczelni atmosfery otaczającego budynek Parku Cytadela. Rzeźby autorstwa Magdaleny Abakanowicz stanowią element krajobrazu parku, który na stałe wpisał się w świadomość mieszkańców Poznania i odwiedzających miasto turystów. Obecność rzeźby w Rotundzie podkreśla zamiłowanie do sztuki założyciela Uniwersytetu SWPS. W projekcie zostały zastosowane rozwiązania typowe dla zabudowy parkowej, tak aby zarówno studenci, jak i pracownicy mogli odczuć klimat otaczającej budynek zieleni, a stonowane kolory dodatkowo mają uspokajać, wyciszać, relaksować i sprzyjać skupieniu.